1Zwykle przełom roku to wyjątkowo pracowity okres w każdej firmie. Natłok obowiązków dotyczy wszystkich komórek organizacyjnych w przedsiębiorstwie. Nie oszczędza również pracowników służby bhp, obciążonych obowiązkami związanymi ze sprawozdawczością podsumowującą rok mijający oraz planowaniem działań na nowy okres.
Służba bhp, jako organ doradczy i kontrolny pracodawcy, jest zobligowana przepisami § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 109, poz. 704 z późn. zm.) do corocznego sporządzania i przedstawiania pracodawcy okresowych analiz stanu bhp, zawierających propozycje przedsięwzięć technicznych i organizacyjnych mających na celu zapobieganie zagrożeniom życia i zdrowia pracowników oraz poprawę warunków pracy. Analiza powinna przede wszystkim odpowiedzieć na pytanie, czy pracodawca właściwie wywiązuje się z nałożonych na niego obowiązków w tym zakresie. Koniec roku wydaje się być odpowiednim momentem na takie podsumowanie. Warto również, aby analiza stanu bhp w zakładzie pracy wskazywała zmiany zachodzące w mijającym roku w porównaniu do okresu poprzedniego. Analiza taka powinna zawierać przede wszystkim:
1) opis stanu realizacji planu poprawy warunków bhp (jeśli był przewidziany przez poprzednią analizę),
2) charakterystykę nieprawidłowości stwierdzonych podczas kontroli stanu bhp na poszczególnych stanowiskach pracy,
3) działania podejmowane przez pracodawcę i kadrę kierowniczą w zakresie eliminacji zagrożeń,
4) przedstawienie stanu pomieszczeń pracy oraz pomieszczeń higieniczno-sanitarnych,
5) statystykę wypadków przy pracy i chorób zawodowych,
6) ocenę warunków pracy i narażenia zawodowego pracowników,
7) wyniki badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy,
8) wyposażenie pracowników w środki ochrony indywidualnej, a także odzież i obuwie robocze,
9) sprawozdawczość z zakresu przeprowadzonych szkoleń bhp oraz badań profilaktycznych,
10) wnioski z dokonanej oceny ryzyka zawodowego,
11) wnioski z prac komisji bhp lub konsultacji z przedstawicielami pracowników,
12) działania związane z inicjowaniem i rozwijaniem na terenie zakładu pracy różnych form popularyzacji problematyki bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii,
13) wnioski i propozycje działań naprawczych.
To tylko wybrane elementy, które powinny zostać ujęte w powyższej analizie. Wyłącznie od kreatywności pracownika służby bhp lub potrzeb danego pracodawcy zależeć będzie, jakie inne zagadnienia znajdą w niej odzwierciedlenie.
2. Rejestr prac związanych z narażeniem na działanie czynników rakotwórczych lub mutagennych
Kolejny obowiązek sprawozdawczy wynika z § 4 ust. 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 24 lipca 2012 r. w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy (tekst jedn.: Dz. U z 2016 r. poz. 1117). Nakłada on na pracodawcę obowiązek przekazania właściwemu państwowemu wojewódzkiemu inspektorowi sanitarnemu oraz właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy, niezwłocznie po rozpoczęciu działalności oraz corocznie w terminie do dnia 15 stycznia „Informacji o substancjach chemicznych, ich mieszaninach, czynnikach lub procesach technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym”.
Jest to obszerne sprawozdanie, obejmujące:
1) wykaz procesów technologicznych i prac, w których substancje chemiczne i ich mieszaniny lub czynniki o działaniu rakotwórczym lub mutagennym są stosowane, produkowane lub występują jako zanieczyszczenia bądź produkt uboczny, oraz wykaz tych substancji chemicznych i ich mieszanin oraz czynników wraz z podaniem ilościowej wielkości produkcji lub stosowania,
2) uzasadnienie konieczności stosowania substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, o których mowa w pkt 1,
3) wykaz i opis stanowisk pracy, na których występuje narażenie na działanie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym,
4) liczbę pracowników narażonych na działanie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, w tym liczbę kobiet,
5) określenie rodzaju substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym powodujących narażenie, drogę i wielkość narażenia oraz czas jego trwania,
6) rodzaje podjętych środków i działań ograniczających poziom narażenia na działanie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym.
Na podstawie powyższych danych, przekazanych przez państwowych wojewódzkich inspektorów sanitarnych Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. J. Nofera w Łodzi prowadzi Centralny rejestr danych o narażeniu na substancje chemiczne, ich mieszaniny, czynniki lub procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym.
